Καθαρεύουσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια: εκεί

Η καθαρεύουσα είναι λόγια μορφή της Ελληνικής γλώσσας η οποία προτάθηκε τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα στην Ελλάδα από συγγραφείς, εφημερίδες και τον κρατικό μηχανισμό.

Τη μορφή αυτή πρότεινε ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833), Έλληνας φιλόλογος επηρεασμένος από τις ιδέες του διαφωτισμού. Σκοπός του με την καθαρεύουσα ήταν να «καθαριστεί» η ελληνική γλώσσα από τις ξένες επιδράσεις (τουρκικές και σλαβικές) που είχε δεχτεί κατά τη μακρά παραμονή αυτών των δυο εθνοτικών ομάδων στην ελληνική χερσόνησο.

Η καθαρεύουσα έχει πολλά στοιχεία από την αρχαία ελληνική γλώσσα και αποτελεί ένα ενδιάμεσο κρίκο με την ελληνική δημοτική γλώσσα. Στην καθαρεύουσα χρησιμοποιείται αποκλειστικά το πολυτονικό σύστημα.

Χρησιμοποιήθηκε από το επίσημο Ελληνικό κράτος μέχρι το 1976 οπότε και καταργήθηκε από τον τότε υπουργό Παιδείας Γεώργιο Ράλλη η χρήση της και επιβλήθηκε η χρήση της νεοελληνικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στη διοίκηση. Αρκετά στοιχεία της πέρασαν στη δημοτική αν και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε μαζικά από το λαό.

Μέχρι την κατάργησή της, η χρήση δύο μορφών γλώσσας στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα έντονες αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις, οι οποίες έχουν μείνει στην νεοελληνική ιστορία με το όνομα γλωσσικό ζήτημα. Κάποιες από τις αντιδράσεις στην αρχή του 20ου αιώνα είχαν αποτέλεσμα αιματηρά επεισόδια, τα Ευαγγελικά με αφορμή τη δημοσίευσης σε εφημερίδα μετάφρασης στη δημοτική του Ευαγγελίου το 1901 και τα Ορεστειακά, με αφορμή το ανέβασμα της τραγωδίας Ορέστεια στη δημοτική το 1903. Χαρακτηριστική είναι επίσης η περίπτωση του γραμμένου στη δημοτική αναγνωστικού Τα Ψηλά Βουνά που εισήγαγε η κυβέρνηση Βενιζέλου το 1917 και το οποίο η επόμενη κυβέρνηση του Δ. Γούναρη απέσυρε και έκαψε "ως έργο ψεύδους" το 1920. Οι υποστηρικτές της καθαρεύουσας χαρακτηρίζονταν από τους δημοτικιστές "καθαρολόγοι", και ανταπέδιδαν με τον χαρακτηρισμό "μαλλιαροί" (από το ειρωνικό προσωνύμιο "μαλλιαρή" που χρησιμοποιούσαν για τη δημοτική).

Η καθαρεύουσα χρησιμοποιείται ακόμη και μέχρι σήμερα (2008) στην εφημερίδα των Αθηνών Εστία αλλά κι απ' την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας σε πολλά έγγραφά της και κυρίως προφορικά από τους εκπροσώπους της.

Κείμενο σε καθαρεύουσα