Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012

Ενας αρκούδος, σύμβολο μιας εποχής. Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο Ανδρέας, η γηραιότερη καφέ αρκούδα της Ευρώπης, στο καταφύγιο του "Αρκτούρου" στο Νυμφαίο [Πηγή]
Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΓΓΑΝΑ, από την Καθημερινή [Πηγή]


Ο Ανδρέας αυτές τις μέρες κοιμάται. Μέσα στον χειμέριο ύπνο του ονειρεύεται παιδικά χαμογελαστά πρόσωπα που του προσφέρουν κόκκινα μήλα κι αυτός τα καταβροχθίζει με βουλιμία. Ο Ανδρέας δεν ξέρει πού γεννήθηκε. Το μόνο που θυμάται από τη νεανική ζωή του είναι ο πόνος. Θυμάται μικρός τα αναμμένα κάρβουνα, το ντέφι, τους δύο χαλκάδες στη μύτη και τις βέργες.

Τα κάρβουνα να του καίνε τις πατούσες, τον χαλκά να τον ματώνει, τις σκιές των ανθρώπων να τον χτυπούν και να τον αναγκάζουν να γυρίζει πάνω στα κάρβουνα και στην καυτή λαμαρίνα. Ντέφι, κάρβουνα και πόνος για να «χορεύει». Ακόμα και τώρα, όταν ακούει το ντέφι από τις ορχήστρες που παίζουν κάτω στο Νυμφαίο στέκεται ανάμεσα στις φυλλωσιές και «χορεύει» από μόνος του νιώθοντας πόνο στις πατούσες.

Συμφιλίωση
Μισούσε τους ανθρώπους για πολύ καιρό. Για το ντέφι που χτυπούσε συνέχεια στα πανηγύρια, για τη δίψα του στα σκονισμένα χωριά, για την πείνα που τον «θέριζε» σε κείνο το λασπωμένο κουμάσι του αρκουδιάρη στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας. Θυμάται τη μέρα που τον πήραν με το μεγάλο φορτηγό και τον έφεραν στο «σπίτι του», στο δάσος του Νυμφαίου. Στην αρχή δεν ήθελε να τον πλησιάζει κανένας. Φοβόταν, αγρίευε και μούγκριζε. Μετά ήρθαν από την Αγγλία ο Peter Kertesz, o Peter Bedford και η Suzanne Jakson ειδικά για την περίπτωσή του. Ο Ανδρέας δεν τους έβλεπε. Ούτε κατάλαβε τι έκαναν στα μάτια του και στο στόμα του. Από καιρό είχε ομίχλη στα μάτια του, αλλά όταν ξύπνησε το στόμα του δεν πονούσε πια. Κι έβλεπε. Έβλεπε καλύτερα τα ροδάκινα, τα ακτινίδια, το μέλι και όλους τους ξηρούς καρπούς που άφηναν οι υπάλληλοι του «Αρκτούρου» κοντά στη φωλιά του. Σιγά σιγά ημέρωσε. Συμφιλιώθηκε μ' αυτούς που τον έτρεφαν και τον αγαπούσαν. Συμφιλιώθηκε και με τις φωνές των παιδιών που έρχονται στα σύρματα κι έγινε φίλος με ό,τι κουνιόταν γύρω του. Να, τώρα τελευταία απολαμβάνει τη μεγάλη του έκταση και την παρέα των άγριων γατιών που συχνά τον επισκέπτονται τρυπώνοντας στο Καταφύγιο.

Ο Ανδρέας δεν ξέρει ότι για τους ανθρώπους του «Αρκτούρου» που τον προσέχουν «είναι μια υπομονετική αρκούδα με καλό χαρακτήρα». Ούτε ότι είναι πρώτο θέμα στον κόσμο των καφέ αρκούδων. Δεν ξέρει τι σημαίνει αυτό που λένε οι ειδικοί ότι «είναι η χαρακτηριστική περίπτωση συμφιλίωσης του Ανθρώπου με την Άγρια Ζωή και τη Φύση». Δεν ξέρει γιατί είναι η πιο χαρακτηριστική απόδειξη των ελληνικών οργανώσεων στην Ευρώπη για το πώς σώζεις το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό της Γηραιάς Ηπείρου.

Η ιστορία του
Ο Ανδρέας φυσικά δεν νοιάζεται πού είναι η Ημαθία, η Φλώρινα, η Γεωργία και η Τιφλίδα, εκεί που δεκάδες επιστήμονες της Άγριας Ζωής, πέρυσι, έμειναν με ανοιχτό το στόμα ακούγοντας την ιστορία του. «Είναι ο Ανδρέας» τους έλεγε ο κ. Λάζαρος Γεωργιάδης, τη στιγμή που η εικόνα του προβαλλόταν από το video wall του συνεδρίου. «Ο μεγαλύτερος σε ηλικία καφέ αρκούδος σε όλο τον κόσμο. Όλοι ξέρουμε ότι οι καφέ αρκούδες ζουν 20 - 25 χρόνια, αλλά ο Ανδρέας είναι 48 χρόνων κι αυτή είναι η ιστορία του:

«Έζησε 30 χρόνια στην αιχμαλωσία. Κατασχέθηκε και μεταφέρθηκε το 1993 στο Περιβαλλοντικό μας Κέντρο, υποσιτισμένος και σε άθλια φυσική κατάσταση. Ήταν 90 κιλά με δύο χαλκάδες στη μύτη, θαμπό και μαδημένο τρίχωμα, κατεστραμμένη όραση. Τον εμβολιάσαμε. Το 1993 τον χειρούργησαν τρεις Άγγλοι ειδικοί για να σώσουν τα δόντια και τα μάτια του από καταρράκτη. Δεν θα μπορούσε να ζήσει ποτέ ελεύθερος στα δάση, γιατί δεν ξέρει πώς να τραφεί και γιατί κουβαλάει τη μυρωδιά των ανθρώπων. Όμως ζει 18 χρόνια ελεύθερος στο Καταφύγιό μας. Τώρα ζυγίζει 200 κιλά. Το τρίχωμά του έχει αποκατασταθεί, αλλά όχι και η όρασή του. Είναι ήρεμος, φιλικός και αγαπά τη συντροφιά των ανθρώπων. Έχει ζήσει σχεδόν τα διπλά χρόνια μιας αρκουδίσιας ζωής, έχει μεγάλη όρεξη, αλλά δεν ξέρουμε πώς να εξηγήσουμε βιολογικά αυτή τη μακροζωία του. Πρόκειται για ένα θαύμα της φύσης…».

Ο Ανδρέας, ο Μαθουσάλας των αρκούδων, ο μεγαλύτερος σε ηλικία καφέ αρκούδος του κόσμου, σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που προσπαθούν να δείξουν στον άνθρωπο πώς να μην ισοπεδώνει την άγρια ζωή και τη φύση, αυτή την περίοδο κοιμάται ψηλά στο Νυμφαίο. Σε λίγες εβδομάδες θα ξυπνήσει από τον χειμέριο ύπνο του. Σκιές θα βλέπει πάλι γύρω του, αλλά θα είναι σκιές ανθρώπινες. Οι σκιές των φίλων του.

Οι μεγαλύτερες απειλές του... καφέ πληθυσμού
Oι ανθρωπογενείς επεμβάσεις που καταστρέφουν τους ελληνικούς βιότοπους, η παράνομη θανάτωση και τα τροχαία συνιστούν σήμερα τις μεγαλύτερες απειλές για την καφέ αρκούδα. Σ' αυτό συμφωνούν και οι δύο μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα για την προστασία της, ο «Αρκτούρος» και η «Καλλιστώ». Ο πληθυσμός της αρκούδας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 190-250 άτομα, που αντιπροσωπεύει το 50% του πληθυσμού της στη δυτική και νότια Ευρώπη.

Σύμφωνα με τον δρα Αλέξανδρο Καραμανλίδη, επιστημονικό διευθυντή του «Αρκτούρου», που ασχολείται συστηματικά, για περισσότερα από 20 χρόνια, με την παρακολούθηση των πληθυσμών της αρκούδας στη χώρα μας, λειτουργεί το «Εθνικό Μητρώο Αρκούδας», μια μοναδική σε έκταση και χρονική διάρκεια για τα δεδομένα της νότιας Ευρώπης προσπάθεια παρακολούθησης της καφέ αρκούδας με τη χρήση μοριακών δεικτών (συλλογή γενετικού υλικού, απομόνωση DNA, ταυτοποίηση ατόμων). Τα έως τώρα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι ο πληθυσμός της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα αποτελείται από τρεις γενετικά διακριτούς πληθυσμούς. «Ο πρώτος και πιο μικρός βρίσκεται στην οροσειρά της Ροδόπης και δεν επικοινωνεί με τους άλλους δύο. Οι άλλοι δύο βρίσκονται στη δυτική Ελλάδα, ο ένας στην οροσειρά της Πίνδου και ο άλλος στα όρη Βέρνο - Βαρνούντα και Ασκιο.

Οι δύο αυτοί πληθυσμοί επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά η ροή γενετικού υλικού, που είναι απαραίτητη για την επιβίωση του είδους, δυσχεραίνεται από τα τεχνικά έργα και τον ακατάλληλο βιότοπο».

Κατά τον κ. Γ. Μερτζάνη, επιστημονικό υπεύθυνο της οργάνωσης «Καλλιστώ», «ο ελληνικός πληθυσμός αρκούδας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε τροχιά ανάκαμψης σε ορισμένες περιοχές της Πίνδου. Ωστόσο, η ανάκαμψη αυτή συναντά καινούργια εμπόδια σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο βιότοπο λόγω ανθρωπογενών επεμβάσεων. Οι νέοι αυτοκινητόδρομοι και άλλα μεγάλα έργα κατακερματίζουν τη γεωγραφική συνέχεια αποκόπτοντας την επικοινωνία των πληθυσμών.

Η «Καλλιστώ» έχει επιστρατεύσει τα τελευταία χρόνια όλες τις σύγχρονες ερευνητικές μεθόδους (όπως τηλεμετρία, γενετική ανάλυση, αυτόματα συστήματα βιντεοσκόπησης - φωτογράφησης) για τη συστηματική παρακολούθηση του προβλήματος, με τη στήριξη του κοινοτικού προγράμματος LIFE-Nature. Έχει προτείνει συγκεκριμένα μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος ειδικά σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της Εγνατίας οδού στον βιότοπο και τον πληθυσμό της αρκούδας στις περιοχές Γρεβενών, Καστοριάς.

Δημοσίευση : 20 Φεβρουαρίου 2012

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου