Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

Δικαιοσύνη αλά ... Βυζαντινά

   Βρείτε εκεί μια καταπληκτική δουλειά για τη διαπόμπευση (γελοιοποίηση) στα βυζαντινά χρόνια, καθώς και στοιχεία για το δικαστικό και ποινικό τους σύστημα και πως εφαρμοζόταν στην πράξη!... 

   Κοντά σε όλα αυτά και κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες εκφράσεις, πως έφτασαν ως εμάς και τι σημαίνουν τώρα στα χρόνια μας.

ΔΙΑΠΟΜΠΕΥΣΗ
[πηγή]

Το "υγρόν πυρ"

Το υγρό πυρ ήταν ένα από τα ισχυρά όπλα των Βυζαντινών και ταυτόχρονα ένα από τα κρατικά μυστικά της αυτοκρατορίας. Λίγοι γνώριζαν από ποιά υλικά κατασκευαζόταν και το μυστικό φυλασσόταν με κάθε τρόπο ώστε να μην πέσει στα χέρια των εχθρών της αυτοκρατορίας και να παραμείνει στο βυζαντινό οπλοστάσιο. 

Για πρώτη φορά αναφέρεται η χρήση του "υγρού πυρ" κατά τον 7ο μ.Χ αιώνα εναντίον του αραβικού στόλου που πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη περί το 673. Μέχρι και την πτώση της πόλης (1453) βοήθησε αποτελεσματικά στην άμυνα της από εχθρικούς στόλους λόγω των τεράστιων ζημιών που προκαλούσε στα ξύλινα πλοία της εποχής αλλά και στον τρόμο που έσπερνε στα μάτια των εχθρικών στρατευμάτων.


Το υγρό πυρ σε ώρα δράσης [πηγή]
Εφευρέτης φέρεται να είναι κάποιος αρχιτέκτονας Καλλίνικος από την Ηλιούπολη της Συρία αλλά λόγω της μεγάλης μυστικότητας και αποτελεσματικότητας του ενεδήθει από τον απλό λαό με το πέπλο του μύθου και λεγόταν ότι την συνταγή για την κατασκευή του την έδωσε ένας άγγελος στον Μεγάλο Κωνσταντίνο. Τα υλικά που αποτελούσαν αυτή την εξαιρετικά καυστική ύλη ακόμη και στις μέρες μας παραμένουν σχετικά άγνωστα. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία όμως μπορούμε να πούμε πως το βασικό συστατικό του ήταν η νάφθα αναμεμειγμένη με κάποια άλλα στοιχεία όπως το πετρέλαιο, το λάδι, το θειάφι, το νίτρο, και η πίσσα. Σίγουρα όμως υπάρχουν και κάποια άλλα συστατικά που έμειναν μυστικά και μάλλον δεν θα ανακαλύψουμε ποτέ.

Για να καταλάβει κανείς το πόσο μυστική ήταν η διαδικασία παραγωγής του θα αναφέρω ότι απαγορευόταν να κατασκευαστεί οπουδήποτε και από οποιονδήποτε το υγρό πυρ και η κατασκευή του γινόταν μόνο σε επιλεγμένα σημεία κοντά στην Κωνσταντινούπολη, με βασικό αυτό στην περιοχή της Συληβρίας, και πάντα η διαδικασία παραγωγής του ήταν ανατεθειμένη σε αυτοκρατορικούς αξιωματούχους οι οποίοι έδιναν αναφορά απευθείας στον Αυτοκράτορα, χωρίς κάποια επέμβαση άλλων αξιωματούχων, και κρατούσαν επτασφράγιστο μυστικό τον τρόπο και τα υλικά της παραγωγής του "υγρού πυρ" με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι όταν τον 10ο αιώνα οι Βούλγαροι κατέλαβαν την Συληβρία τότε επικράτησε πανικός στην Βασιλεύουσα μήπως και καταφέρουν (οι Βούλγαροι) να ανακαλύψουν τον τρόπο παραγωγής του υγρού πυρ και καταστρέψουν με αυτό τον Βυζαντινό στόλο. Ευτυχώς όμως ο εκεί αξιωματούχος του αυτοκράτορα που ήταν επιφορτισμένος με την φύλαξη του μυστικού, έκανε το καθήκον του, και παρά τα βασανιστήρια που υπέστει, πήρε το μυστικό στον τάφο του.

Τα πλεονεκτήματα που έδινε στον Βυζαντινό στόλο η χρήση του "υγρού πυρ" ήταν τεράστια λόγω των πραγματικά θαυμαστών ιδιοτήτων του. Το καταπληκτικό αυτό "υγρό" αναφλεγόταν αμέσως μόλις ερχόταν σε επαφή με το νερό και έκαιγε τόσο στην επιφάνεια του όσο και λίγο κάτω από αυτή. Φανταστείτε τα πληρώματα των εχθρικών πλοίων να προσπαθούν να σβήσουν με νερό την φωτιά που προκλήθηκε από τον "υγρό πυρ" και αυτή να ανάβει περισσότερο! Πραγματικά καταπληκτικές οι ιδιότητες του λοιπόν.

Υπήρχαν πολλοί τρόποι για να εκτοξεύουν το"υγρού πυρ" ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και τον τρόπο άμυνας ή επίθεσης που επιβαλλόταν. Ο πιό απλός ήταν στο να γεμίζουν με αυτό ειδικά πήλινα δοχεία (έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στην Κρήτη) και να εκτοξεύονται με τα χέρια (όπως οι σημερινές χειροβομβίδες) από τον Βυζαντινό στρατό στους εχθρούς, τόσο σε επίθεση όσο και σε άμυνα. Υπήρχαν φυσικά κατασκευασμένες για αυτό το σκοπό και ειδικές μηχανές οι οποίες αναλάμβαναν την εκτόξευση μεγαλύτερης ποσότητας και σε μεγαλύτερη εμβέλεια. Οι μηχανές αυτές τοποθετούνταν στις επάλξεις των τειχών και εκτόξευαν μεγάλες ποσότητες από το υγρό πυρ στους επιτιθέμενους, αλλά συνήθως τοποθετούνταν στα ακρόπρωρα αλλά και την πρύμνη των πολεμικών πλοίων και από μεγάλη απόσταση εκτόξευαν και κατ έκαιγαν τα εχθρικά πλοία. Γνωρίζουμε ότι η μηχανή που τοποθετούνταν στα πλοία είχε σχήμα κεφαλής λιονταριού ή άλλου επιθετικού ζώου όπου από το ανοιχτό στόμα του εκτοξευόταν το φονικό υγρό μέσα από έναν ειδικό σωλήνα - εκτοξευτή.


Το υγρό πυρ σε μικρογραφία βιβλίου.
Η χρήση του τερματίζεται, σύμφωνα με τους περισσότερους ιστορικούς, κατά τον 10ο αιώνα με την απώθηση του Ρώσικου στόλου από τους Βυζαντινούς αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι χρησιμοποιήθηκε και το 1204 στην προσπάθεια ανάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, αλλά και το 1453 στην προσπάθεια αντίστασης των Βυζαντινών κατά του Τούρκικου στρατού. Το μυστικό πέρασε στους μουσουλμάνους αλλά και τους σταυροφόρους την περίοδο των "ιερών πολέμων" και χρησιμοποιήθηκε εξίσου και από τα δύο στρατόπεδα. Με το πέρας των αιώνων όμως και την ανακάλυψη νέων και φονικότερων όπλων το "υγρό πυρ" λησμονήθηκε από όλους και ξεχάστηκε πλήρως για να περάσει στην σφαίρα της ιστορίας που εν τέλει έγινε θρύλος.


Επιπλέον στοιχεία στις διπλανές παραπομπές: [πηγή],  [πηγή]

Έθιμα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς

   Αν και έρχεται με καθυστέρηση, κι ίσως να ήταν καλύτερα να μην σας γυρίσω τόσο πίσω, είπα να κρατήσω μια παλιά μου υπόσχεση και να σας παρουσιάσω κάποιες σελίδες με έθιμα για την περίοδο των γιορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Ελπίζω τα αντίστοιχα έθιμα για το Πάσχα να μην σας τα παρουσιάσω το κατακαλόκαιρο! :-)

   Αυτά τα έθιμα προέρχονται από διάφορες περιοχές της Ελλάδας αλλά και από το εξωτερικό.

   Καλή μας χρονιά και πάλι σε όλους!

Ιουστινιανός ο Β΄, αυτός με την κομμένη μύτη

Νόμισμα που απεικονίζει από τη μια του πλευρά το Χριστό (αριστερά)
και από την άλλη τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον Β΄  (δεξιά) - [πηγή]
Ιουστινιανός Β' [πηγή]
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β', επονομαζόμενος Ρινότμητος βασίλεψε σε δύο περιόδους, από το 685 έως το 695, και κατόπιν από το 705 έως τον θάνατό του το 711.

Βιογραφία
Σε ηλικία μόλις 17 ετών (γεννημένος όταν ο πατέρας του Κωνσταντίνος Δ' ήταν 16), ο Ιουστινιανός Β' στέφεται αυτοκράτορας. Ο Ιουστινιανός γρήγορα θα δείξει τον ισχυρό του χαρακτήρα, την εξυπνάδα, τη διορατικότητα και τις μεγάλες διοικητικές ικανότητές του. Δυστυχώς όμως θα παρουσιάσει σημάδια σκληρότητας, που είχαν εκλείψει από τις ημέρες του Φωκά, καθώς και δείγματα διανοητικής ανισορροπίας, ανάλογα με αυτά που έδειξε ο Ηράκλειος προς το τέλος της ζωής του.

Στην αρχή της βασιλείας του πραγματοποιεί επιτυχημένες εκστρατείες κατά των Αράβων στα ανατολικά. Έθεσε σε ισχύ τον «Νόμο των Αγροτών», μια ρύθμιση που επέτρεψε την ισχυροποίηση της αγροτικής τάξης. Διατηρώντας τη διοικητική διαίρεση των θεμάτων, διατάζει τη μεταφορά Σλάβων από τη Βαλκανική στη Βιθυνία της Μ. Ασίας για να την εποικήσουν, πιστεύοντας ότι έτσι θα τη θωρακίσει απέναντι στον αραβικό κίνδυνο.

Το 691, συγκάλεσε την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, προκειμένου να ρυθμιστούν ορισμένες λεπτομέρειες των Ε' και ΣΤ' Οικουμενικών Συνόδων. Από τα ψηφίσματά της πολλά είναι εξαιρετικά ασήμαντες λεπτομέρειες, παρά ταύτα όμως ο Ιουστινιανός αξίωσε την άμεση υιοθέτησή τους από τη Ρώμη, χωρίς δε καν να καλέσει απεσταλμένους του Πάπα Σέργιου στη Σύνοδο. Αποτέλεσμα ήταν η ρήξη στις σχέσεις τους. Τον ίδιο καιρό αναθέτει στον Μέγα Λογοθέτη Θεόδοτο και τον ευνούχο Στέφανο της Περσίας τη συλλογή φόρων. Οι αξιωματούχοι αυτοί εξήντλησαν τη σκληρότητά τους στους φορολογούμενους με αποτέλεσμα τη γενική δυσαρέσκεια. Το 695 ο στρατός εξεγείρεται και ανακηρύσσει Αυτοκράτορα έναν αξιωματικό με το όνομα Λεόντιος. Ο Λεόντιος, όντας παλαιός φίλος του πατέρα του, χαρίζει τη ζωή στον Ιουστινιανό αλλά τον τιμωρεί με ρινοκοπία (δηλαδή ακρωτηριασμό της μύτης) και τον εξορίζει στη Χερσώνα της Κριμαίας. Εκεί ο Ιουστινιανός παρέμεινε για δέκα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 705. Τη χρονιά αυτή απέδρασε από τη Χερσώνα και, συνάπτοντας στρατηγικές συμμαχίες με τους Βούλγαρους και τους Χαζάρους, διέσπασε την άμυνα της πόλης και ανακατέλαβε την εξουσία από τον Αυτοκράτορα Τιβέριο που είχε στο μεταξύ εκθρονίσει τον Λεόντιο το 698. Τιμώρησε με θάνατο και ακρωτηριασμό εκατοντάδες συνεργάτες και αξιωματούχους των προηγούμενων δύο Αυτοκρατόρων, ενώ για ανταμοιβή έχρισε Καίσαρα τον Χάζαρο χάνο Ιβουζίρ, έναν βάρβαρο κατά τα βυζαντινά πρότυπα, δίνοντάς του ένα αξίωμα για το οποίο συνήθως προορίζονταν μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, προκαλώντας την έκπληξη και τον τρόμο στους Βυζαντινούς.

Πραγματοποίησε το 709 και το 711 δύο εκστρατείες καταστολής εξεγέρσεων στη Ραβέννα και τη Χερσώνα. Η δεύτερη αυτή και αποτυχημένη εκστρατεία, θα προκαλέσει το πραξικόπημα και την ανάληψη της εξουσίας από τον αρμενικής καταγωγής Βαρδάνη ή Φιλιππικού. Η καταστροφή του συνόλου του βυζαντινού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα το 711 κατά το ταξίδι επιστροφής από τη Χερσώνα, και ο χαμός περίπου 70.000 ανδρών στα μανιασμένα κύματα, λέγεται ότι προκάλεσε το γέλιο του Αυτοκράτορα. Η θανάτωση, από τον ίδιο το Βαρδάνη, του Ρινότμητου και του εξάχρονου γιου του Τιβέριου από τους άνδρες του Βαρδάνη, σηματοδοτεί το τέλος της δυναστείας του Ηρακλείου.

Ο Ιουστινιανός Β', παρά τη σκληρότητα και την πνευματική του αστάθεια, ήταν ικανός Αυτοκράτορας, και εργάστηκε σκληρά για το καλό της αυτοκρατορίας, διατηρώντας και ενισχύοντας τη διοικητική και κοινωνική συνοχή που ήταν απαραίτητη για τη σωτηρία της. Οι εκρήξεις εκδίκησής του όμως ήταν τόσο βίαιες που τον κατέστησαν εξαιρετικά αντιδημοφιλή. Το πάθος του και το άσβεστο κουράγιο του, απέδειξαν ότι δεν αρκεί ο ακρωτηριασμός για να εξουδετερώσει τη φιλοδοξία ενός αποφασισμένου για την εξουσία ανθρώπου. Έτσι, το σκληρό έθιμο της τιμωρίας με ρινοκοπία δε θα εφαρμοστεί ξανά στη Βυζαντινή ιστορία.

Βιβλιογραφία
Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. I-The Early Years
Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"

Ποτηρόφωνο

Ακούστε δυο καταπληκτικούς μουσικούς να παίζουν αυτό το περίεργο μουσικό όργανο που αποτελείται από μισογεμάτα-μισοάδεια ποτήρια και παίζεται με βρεγμένα δάχτυλα πάνω στα χείλη των ποτηριών: το ποτηρόφωνο!

Το κομμάτι που ακούγεται είναι από τη μουσική του Τσαϊκόφσκι για το μπαλέτο "Καρυοθραύστης" (ένα υπέροχο χρισουγεννιάτικο παραμύθι) και συγκεκριμένα ο "χορός της νεράιδας των ζαχαρωτών".

Πίνδος και κλίμα στην Ελλάδα

   Στην προσομοίωση που παραπέμπω (δες εκεί) μπορείτε να δείτε πως η οροσειρά της Πίνδου επηρεάζει το κλίμα της δυτικής κυρίως Ελλάδας. Θα χρειαστείτε ίσως να κατεβάσετε τον Shockwave player για να τη δείτε. Ακολουθήστε τις οδηγίες της οθόνης.

Βυζαντινά νομίσματα

Μια καλή συλλογή βυζαντινών νομισμάτων μπορείτε να δείτε εκεί και εκεί.


Παραδοσιακά πάνω στα βυζαντινά νομίσματα απεικονίζονται οι αυτοκράτορες.


Νόμισμα που απεικονίζει τον αυτοκράτορα Ηράκλειο (610-641 μ.Χ.)

Τα τείχη της Κωνσταντινούπολης

θεοφύλακτα τείχη0001
Σχεδιαστική τομή των τειχών. (πηγή)

Ένα από τα ισχυρότερα αμυντικά πλεονεκτήματα που είχε η Κωνσταντινούπολη ως πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για πάνω από 1000 χρόνια ήταν τα απόρθητα τείχη της. Τα τείχη της Κωνσταντινούπολης δεν περιορίζονταν σε ένα ψηλό πέτρινο τείχισμα με πολεμίστρες, αλλά αντιθέτως ήταν ένα σύνολο οχυρωματικών έργων που είχαν γίνει από διάφορους αυτοκράτορες με πολλές τροποποιήσεις, επιδιορθώσεις και συμπληρώσεις. Το βασικό τείχος δημιουργήθηκε από τον Θεοδόσιο τον μικρό (408-450. μ.Χ) και περιέκλειε μια περιοχή της πρωτεύουσας ίση με 14 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Οι εργασίες τότε είχαν γίνει με την συνδρομή όλων των κατοίκων της πόλης και το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους έμεινε απόρθητο για 10 αιώνες.


Τα “Θεοφύλακτα” τείχη της Κωνσταντινούπολης ήταν ένα σύνθετο οχυρωματικό έργο με δύο κλιμακούμενους βασικούς δακτυλίους, το “μικρό τείχος” και το “μέγα τείχος” τους οποίους συμπλήρωναν τάφροι και συμπληρωματικά εμπόδια. Το μεγάλο τείχος είχε πάχος 5 μέτρα και ύψος 12 μέτρα ενώ κάθε 60 μέτρα υπήρχαν τετράγωνοι η οκτάγωνοι πύργοι. Συνολικά οι πύργοι που υπήρχαν στο “μέγα τείχος” ήταν 96, ενίσχυαν την άμυνα του τείχους, ενώ επέτρεπαν την πλαγιοκόπηση των επιτιθέμενων. Επίσης στους πύργους αυτούς υπήρχαν πλατφόρμες από όπου οι αμυνόμενοι εκτόξευαν πέτρες αλλά και το περίφημο “υγρό πυρ”.
Μια από τις πύλες των τειχών. (πηγή)

Το “μικρό τείχος” λειτουργούσε ως προτείχισμα, ένα πρώτο σημαντικό εμπόδιο για τον επιτιθέμενο, είχε ύψος μόλις τέσσερα μέτρα ενώ και οι πύργοι του ήταν σημαντικά μικρότεροι από αυτούς του κυρίου τείχους. Την βασική οχύρωση συμπλήρωνε μια τάφρος πλάτους 18 και βάθους 8 μέτρων. Η τάφρος αυτή κατασκευάστηκε το 1000 μ. Χ. ήταν χωρισμένη σε τμήματα ώστε αυτά να πλημμυρίζουν με νερό και αυτόνομα. Τα τοιχώματα της τάφρου ήταν χτισμένα, ενώ στο εσωτερικό χείλος της είχε ένα ακόμη μικρό τείχισμα στο ύψος ενός άνδρα. Το τείχισμα αυτό είχε κατασκευαστεί το 1341 μ.Χ. από μεγάλο Δούκα Απόκαυκο. Σε ένα σημείο του δακτύλιου το τείχος ήταν μονό, ψηλότερο (πάνω από και είχε χτιστεί από τον Αυτοκράτορα Ηράκλειο για να περιλάβει την περιοχή των Βλαχερνών.

Το υλικό των τειχών ήταν πέντε λωρίδες από κεραμικές πλίνθους, γεγονός που σφράγιζε το οχυρό με την επιρροή της Ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής. Ουσιαστικά τα “θεοφύλακτα” τείχη της Κωνσταντινούπολης αποτελούσαν ένα επιβλητικό θέαμα και στην εποχή τους προκαλούσαν δέος σε οποιοδήποτε επιτιθέμενο. Έμειναν απόρθητα για πάνω από 1000 χρόνια αφού άντεξαν επιθέσεις από πολλούς επίδοξους κατακτητές (Άβαρους, Ρώσους κτλ) έχοντας πολύ μικρή φρουρά, καθιστούσαν την Κωνσταντινούπολη την ασφαλέστερη πόλη στην Ανατολή και ουσιαστικά στερέωναν το κύρος και την πολιτική εξουσία του εκάστοτε Βυζαντινού Αυτοκράτορα. Για τα τείχη αυτά ένας Γερμανός μηχανικός που συμμετείχε σε εργασίες αναστήλωσης τους είχε πει ότι αποτελούν “στρατιωτικό δόγμα αποτυπωμένο στην πέτρα….”.

Map of the walls
Σχεδιάγραμμα των χερσαίων τειχών. (πηγή)
Ανακατασκευασμένο μέρος των τειχών κοντά στην πύλη της Σελημβρίας. Στο πρώτο επίπεδο φαίνεται καθαρά το τείχος της τάφρου, πιο πίσω ξεχωρίζει το εξωτερικό τείχος ενώ αρκετά πίσω στο βάθος φαίνεται ένας πύργους του εσωτερικού τείχους. (πηγή)

Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Ο βρασμός

 Παρακολουθήστε με προσοχή το βίντεο που ακολουθεί και την περιγραφή του φαινομένου:
"Στο ξεκίνημα της διαδικασίας βρασμού στο γυάλινο ηλεκτρικό βραστήρα σχηματίζονται μικρές φυσαλίδες που «κολλάνε» στον πάτο και στα τοιχώματα του γυάλινου δοχείου. Στη συνέχεια, καθώς η θερμοκρασία του νερού αυξάνεται, σχηματίζονται ολοένα και περισσότερες φυσαλίδες που περιέχουν ατμό και φτάνουν ως την ελεύθερη επιφάνεια του νερού. Καθώς οι φυσαλίδες ανεβαίνουν συναντούν ψυχρότερα στρώματα νερού και ο ατμός τους υγροποιείται με αποτέλεσμα να «εξαφανίζονται» κάνοντας χαρακτηριστικούς ήχους. Όσο συνεχίζει να αυξάνεται η θερμοκρασία το νερού, οι φυσαλίδες γίνονται ολοένα μεγαλύτερες και περισσότερες και όσο πλησιάζει η θερμοκρασία βρασμού (στους 100 °C, σε κανονικές συνθήκες) παράγονται σε όλη τη μάζα του νερού. Καθώς σπάζουν στην ελεύθερη επιφάνεια του νερού, προκαλούν μια αναταραχή και στη συνέχεια ένα κοχλασμό με έντονους αναδυόμενους υδρατμούς. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή λέμε ότι αρχίζει ο βρασμός του νερού. Δηλαδή ο βρασμός είναι η γρήγορη παραγωγή ατμών από όλη τη μάζα ενός υγρού με μορφή φυσαλίδων και αυτό είναι που τον διακρίνει από την εξάτμιση, δηλαδή την εξαέρωση η οποία συντελείται μόνο στην ελεύθερη επιφάνεια του υγρού.

Στην κινέζικη κουζίνα, διακρίνονται πέντε επίπεδα βρασμού του νερού με μια ενδιαφέρουσα αναλογία οπτικών παραστάσεων: Δηλαδή, στην αρχή έχουμε φυσαλίδες που μοιάζουν με τα μάτια της γαρίδας (70-80 °C), έπειτα μεγαλώνουν και μοιάζουν με τα μάτια του κάβουρα (80 °C) και μετά με μάτια του ψαριού (80-90 °C). Στη συνέχεια μοιάζουν με μια αρμάδα μαργαριταριών (90-95 °C) και τέλος με ένα οργισμένο χείμαρρο (~100 °C)."                                      Πηγή 

Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2012

Πρώτο φως



Το θαύμα του πρωινού φωτός όπως γλυκοφιλάει τη γη μας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές οι φωτογραφίες από τα Μετέωρα.

Σέγα

   Η σέγα είναι ηλεκτρικό ή χειροκίνητο εργαλείο, που προορίζεται για το κόψιμο ξύλινων, κυρίως, αντικειμένων. Το ιδιαίτερό της σχήμα (στις χειροκίνητες) και ο τρόπος που κινείται το πριόνι της (στις ηλεκτρικές) -xάρη στη στενή της πριονόλαμα που ανεβοκατεβαίνει- κάνει τη σέγα ιδιαίτερα κατάλληλη για κοπές με πολλές και διάφορες καμπύλες. Η σέγα χειρός χρησιμοποιείται πολύ από τους μοντελιστές.

Σέγα χειρός. Πηγή
Σέγα χειρός. Πηγή
Ηλεκτροκίνητη σέγα. Πηγή


"Παιδιά" - Τα τραγούδια του μαθήματος





Γιάννης Ρίτσος: Αν όλα τα παιδιά της γης...

Αν όλα τα παιδιά της γης
πιάναν γερά τα χέρια
κορίτσια αγόρια στη σειρά
και στήνανε χορό
ο κύκλος θα γινότανε
πολύ πολύ μεγάλος
κι ολόκληρη τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ.

Αν όλα τα παιδιά της γης
φωνάζαν τους μεγάλους
κι αφήναν τα γραφεία τους
και μπαίναν στο χορό
ο κύκλος θα γινότανε
ακόμα πιο μεγάλος
και δυο φορές τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ.

Θα ’ρχόνταν τότε τα πουλιά
θα ’ρχόνταν τα λουλούδια
θα ’ρχότανε κι η άνοιξη
να μπει μες στο χορό
κι ο κύκλος θα γινότανε
ακόμα πιο μεγάλος
και τρεις φορές τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ!
____________________________________________________________



Αρλέτα: Τα μικρά παιδιά


Τα μικρά παιδιά, τα μικρά παιδιά

που κρατούνε στο χέρι τους

σαν το μύλο το χάρτινο
τις ελπίδες μας


Τα μικρά παιδιά, τα μικρά παιδιά
που μπερδεύουν τα λόγια τους
που μιλούν με νοήματα
στα παιχνίδια τους


Μες σε κήπους και χώματα
με λουλούδια ή λάσπη
έναν κόσμο ζουν τα μικρά
τον πιο όμορφο


Τα μικρά παιδιά τα μικρά παιδιά
που κρατούνε στο χέρι τους
σαν το μύλο το χάρτινο
τις ελπίδες μας


Ένα φύλλο ή μια μέλισσα
ένα τόπι ή μια βέργα
γίνουνται αυτοκίνητα χαρά
κόσμου ζωή


Τα μικρά παιδιά τα μικρά παιδιά
που κρατούνε στο χέρι τους
σαν το μύλο το χάρτινο
τις ελπίδες μας


Δυο κουτιά σπίρτα γίνηκαν
ο σταθμός και τα τρένα
που μπορούνε να φτάσουνε
ως την άκρη της γης


Τα μικρά παιδιά, τα μικρά παιδιά
που κρατούνε στο χέρι τους
σαν το μύλο το χάρτινο
τις ελπίδες μας.


Σημείωση: Στο βιβλίο μας γράφει "ήλιο χάρτινο" αντί για "μύλο χάρτινο". Νομίζω ότι ο στίχος λέει (ανεμό)μυλο και όχι ήλιο, πράγμα που έχει και περισσότερο νόημα.
____________________________________________________________


Μ. Κριεζή: Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι.

Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι 
στα δρομάκια τα παλιά, 
αντηχήσανε κιθάρες 
μαντολίνα και βιολιά. 

Κι όλοι οι παιδικοί μου φίλοι 
μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι 
κάνανε μαζί βαρκάδα 
στη μεγάλη φεγγαράδα. 

Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι 
μια ζεστή γλυκιά βραδιά, 
έτρεξα στην προκυμαία 
να φωνάξω τα παιδιά. 

Κι όλοι οι παιδικοί μου φίλοι 
μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι 
γίναν άστρα και μπαλόνια, 
τρεχαντήρια και τριζόνια. 

Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι 
στα δρομάκια τα παλιά, 
αντηχήσανε κιθάρες 
μαντολίνα και βιολιά.

Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2012

Ο ναός του Αγίου Βιταλίου στη Ραβέννα

Εξωτερική άποψη του ναού
  Μια σύντομη περιήγηση με φωτογραφίες και βίντεο στην εκκλησία του Αγίου Βιταλίου στη Ραβέννα που κτίστηκε με εντολή του Ιουστινιανού. Είναι περίκεντρος οκταγωνικός ναός. Εντύπωση προκαλούν τα ψηφιδωτά του.

Ο Ιουστινιανός και η ακολουθία του





Η Θεοδώρα με την ακολουθία της

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Οι μεγάλες αυτοκρατορίες


Εντυπωσιακοί χάρτες που δείχνουν με κινούμενες εικόνες (πηγή) την άνοδο και την πτώση των μεγάλων αυτοκρατοριών στη μέση ανατολή (και, λόγω γειτονιάς, και στην περιοχή μας). Φαίνεται καθαρά πώς και από που ξεκίνησαν, η μεγαλύτερη έκταση που πήραν και πότε κατέρρευσαν. Ο χρόνος φαίνεται στη γραμμή που κυλάει στο κάτω μέρος (από το 3000 π.Χ. έως και το 2006 μ.Χ.).

Δυστυχώς είναι στα αγγλικά και δεν έχω τις τεχνικές γνώσεις ή την άδεια για να τα εξελληνίσσω. Για να σας διευκολύνω, η σειρά που παρουσιάζονται είναι:
- Βασίλειο της Αιγύπτου
- Αυτοκρατορία των Χετταίων
- Βασίλειο του Ισραήλ
- Ασσυριακή Αυτοκρατορία
- Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία
- Περσική Αυτοκρατορία
- Μακεδονική Αυτοκρατορία (κράτος Μ. Αλεξάνδρου)
- Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
- Βυζαντινή Αυτοκρατορία
- Αυτοκρατορία Σασσανιδών (2η περσική)
- Το Χαλιφάτο (Άραβες)
- Αυτοκρατορία Σελτζούκων Τούρκων
- Βασίλεια των σταυροφόρων
- Αυτοκρατορία του Σαλαντίν (Άραβες)
- Αυτοκρατορία των Μογγόλων (Τσένγκινς Χαν και διάδοχοί του)
- Οθωμανική Αυτοκρατορία
- Ευρωπαϊκή αποικιοκρατία
- Έθνη κράτη και σύνορά τους δημιουργούνται
- Ίδρυση (σύγχρονου) κράτους του Ισραήλ και επέκτασή του
- Εποχή της ανεξαρτησίας (για τα κράτη της Αφρικής)

Κάλαντα Καρπάθου

ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΑΡΠΑΘΟΥ

«Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεία γέννηση να μπω στ' αρχοντικό σας:
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει
Οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων,
Ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσιν το Δόξα εν υψίστοις,
Και τούτο άξιον εστίν η των ποιμένων πίστις
Εκ της Περσίας έρχονται τρεις μάγοι με τα δώρα
Αστρον λαμπρόν τους οδηγείς χωρίς να λείψει ώρα,
Φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ με πόθον ερωτούσιν
Που εγεννήθη ο Χριστός, να παν' να τον ευρούσι
Δια Χριστόν ως ήκουσεν ο βασιλεύς Ηρώδης,
Αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης,
Διότι πολλά φοβήθηκε δια την βασιλείαν
Μην του την πάρει ο Χριστός και χάσει την αξίαν....»


Τελικά τα κάλαντα της Καρπάθου δεν είναι ακριβώς τα ίδια με τα αθηναϊκά/πελοποννήσου που συνήθως ακούγονται, έχουν κάποιες διαφορές.

Κότσια ή αστράγαλοι


Κότσια-Αστράγαλοι
Φωτογραφία από κότσια (πηγή)

Περισσότερα για το αρχαίο παιχνίδι που ονομάζεται κότσια ή αστράγαλοι, του οποίου μια νεώτερη παραλλαγή συναντήσαμε στο σχολικό βιβλίο, μπορείτε να βρείτε εκεί.