Έλος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Έλος (γενική: του Έλους, πληθυντικός: τα Έλη), είναι ειδική κατηγορία υδροβιότοπου τελείως διαφορετική από εκείνη των παρόχθιων λιμνών ή ποταμών. Εδαφολογικά πρόκειται για έκταση στην οποία λιμνάζουν μόνιμα νερά (αποκαλούνται και στάσιμα νερά) που συγκεντρώνονται είτε από γύρω σημεία, είτε αναβλύζουν σε πολύ μικρή ποσότητα. Συγγενή προς τα έλη υγρότοποι είναι τα τενάγη και οι τυρφώνες (είδη βάλτων) που η διαφορά τους ποικίλει από περοχή σε περιοχή. Διακρίνονται κυρίως από τα φυτά που αναπτύσσονται σε κάθε τύπο αυτών.

Μία περιοχή χαρακτηρίζεται έλος αν η βλάστηση αποτελείται κυρίως από δέντρα και όχι από αγρωστώδη. Τέτοια για παράδειγμα είναι τα έλη μαγκρόβιων, έλη κυπαρισσιών, έλη κέδρων κλπ. Ο σχηματισμός των ελών, όπως και των συγγενών υγροτόπων, οφείλεται κυρίως στην έλλειψη κλίσης του εδάφους καθώς και στη σύσταση του υπεδάφους που δεν συντελεί στην απορρόφηση του υπερκείμενου νερού (χαμηλού βαθμού απορροής), σε ειδικές δε περιπτώσεις και στην αδυναμία εξάτμισής τους.

Γενικά τα έλη θεωρούνται από τους μυθικούς χρόνους ανεπιθύμητα για τον άνθρωπο τοπογραφικά στοιχεία, είτε διότι παρεμποδίζουν την διάβαση (συγκοινωνία) δια μέσου αυτών, είτε διότι αναπτύσσονται κουνούπια που μπορεί να μεταδώσουν ελονοσία ή κίτρινο πυρετό, είτε ακόμα από τις αναθυμιάσεις επικίνδυνων αερίων που προέρχονται από αποσύνθεση διαφόρων οργανικών ουσιών όπως είναι το μεθάνιο (αποκαλούμενο και ελειογενές αέριο), το μονοξείδιο ή διοξείδιο του άνθρακα κλπ.

Στην Ελλάδα από την εποχή της Τουρκοκρατίας και περισσότερο έντονα από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, κατεβλήθη προσπάθεια για την αποξήρανση των περισσοτέρων ελών με ικανοποιητικά αποτελέσματα τόσο από άποψης υγιεινής (καταπολέμηση της ελονοσίας), όσο και από την άποψη της απόκτησης νέων γόνιμων εδαφών.

Αντίθετα, σήμερα ελώδεις περιοχές προστατεύονται ως σημαντικοί υγροβιότοποι, σε αρκετές περιπτώσεις χαρακτηριζόμενες ως μέρος του δικτύου Natura 2000.

Το έλος του Μαραθώνα